Ortaöğretim 11. Sınıf Biyoloji Dersi Ünite Kazanımları

11. Sınıf Biyoloji Dersi Kazanımları

• 11. Sınıf 1. Ünite: İnsan Fizyolojisi
• 11. Sınıf 2. Ünite: Komünite ve Popülasyon Ekolojisi

11. Sınıf 1. Ünite: İnsan Fizyolojisi

1. Konu: Denetleyici ve Düzeleyici Sistem, Duyu Organları

• 1. Sinir sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Sinir doku belirtilir. Yapılarına göre nöron çeşitlerine girilmez.
  
  b. İmpuls iletiminin elektriksel ve kimyasal olduğu vurgulanır.
  
  c. Sinir Sistemi merkezî ve çevresel sinir sistemi olarak verilir.Merkezî sinir sisteminin bölümlerinden beyin için; ön beyin ( uç ve ara beyin), orta beyin ve arka beynin ( pons, omurilik soğanı, beyincik) görevleri kısaca açıklanarak beynin alt yapı ve görevlerine girilmez. Omuriliğin görevleri ile refleks yayı açıklanır ve refleksin insan yaşamı için önemi vurgulanır.
  
  ç. Çevresel sinir sisteminde, somatik ve otonom sinir sisteminin genel özellikleri verilir. Sempatik ve parasempatik sinirler ayrımına girilmez.
  
  d. Merkezî ve çevresel sinir sisteminin yapısı işlenirken görsel ögeler (fotoğraflar, resimler, çizimler, karikatürler vb.) ve grafik düzenleyiciler (kavram haritaları, zihin haritaları, şemalar vb.), e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından (animasyon, video, simülasyon, infografik, artırılmış ve sanal gerçeklik uygulamaları vb.) yararlanılır.
  
  e. İbn Sina ‘nın insan fizyolojisi ile ilgili yaptığı çalışmalarına ilişkin okuma metni verilir.
• 2. Endokrin bezleri ve bu bezlerin salgıladıkları hormonları açıklar.
  a. Endokrin bezleri ve bu bezlerin salgıladıkları hormonlar işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Hormonların yapısına girilmez.
  
  c. Homeostasi örnekleri (vücut sıcaklığının, kandaki kalsiyum ve glikoz oranının düzenlenmesi) açıklanır.
  
  ç. Hormonların yaşam kalitesi üzerine etkilerinin örnek bir hastalık üzerinden tartışılması sağlanır.
• 3. Sinir sistemi rahatsızlıklarına örnekler verir.
  a. Multipl skleroz (MS), Parkinson, Alzheimer, epilepsi (sara), depresyon üzerinde durulur.
  
  b. Sinir sistemi rahatsızlıklarının tedavisiyle ilgili teknolojik gelişmelerin araştırılması sağlanır.
  
  c. Mahmut Gazi Yaşargil’in çalışmalarına değinilir.
• 4. Sinir sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  
• 5. Duyu organlarının yapısını ve işleyişini açıklar.
  a. Dokunma duyusu olan deri verilirken epitel ve temel bağ doku kısaca açıklanır.
  
  b. Duyu organlarının yapısı şema üzerinde gösterilerek açıklanır.
  
  c. Duyu organlarının yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  ç. Göz küresi bölümleri sert tabaka, damar tabaka, ağ tabaka olarak verilir, ayrıntılı yapılarına girilmez.
  
  Kulak bölümleri dış kulak, orta kulak ve iç kulak olarak verilip ayrıntılı yapılarına girilmez.
  
  d. İbn Heysem’in göz ile ilgili çalışmaları vurgulanır.
• 6. Duyu organları rahatsızlıklarını açıklar.
  a. Renk körlüğü, miyopi, hipermetropi, astigmatizm, işitme kaybı ve denge kaybı gibi rahatsızlıkların araştırılıp sunulması sağlanır.
  
  b. Görme ve işitme engelli kişilerin karşılaştığı sorunlara dikkat çekmek ve çevresindeki bireyleri bilinçlendirmek amacıyla sosyal farkındalık etkinlikleri (proje, kamu spotu, broşür vb.) hazırlamaları sağlanır.
• 7. Duyu organlarının sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  Duyu organları rahatsızlıklarının tedavisiyle ilgili teknolojik gelişmelerin araştırılması sağlanır.

2. Konu: Destek ve Hareket Sistemi

• 1. Destek ve hareket sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Kemik, kıkırdak ve kas doku açıklanır.
  
  b. Destek ve hareket sisteminin yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  c. Kemik ve kas çeşitleri açıklanır.
  
  ç. Kıkırdak ve eklem çeşitleri ile vücutta bulunduğu yerlere örnekler verilir. Yapılarına girilmez.
• 1. Destek ve hareket sistemi rahatsızlıklarını açıklar.
  Kırık, çıkık, burkulma, menisküs ve eklem rahatsızlıklarının araştırılması ve paylaşılması sağlanır.
• 3. Destek ve hareket sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  Destek ve hareket sisteminin sağlığı açısından sporun, beslenmenin ve uygun duruşun önemi tartışılır

3. Konu: Sindirim Sistemi

• 1. Sindirim sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Sindirim sisteminin yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Sindirime yardımcı yapı ve organların (karaciğer, pankreas ve tükürük bezleri) görevleri üzerinde durulur. Yapılarına girilmez.
• 2. Sindirim sistemi rahatsızlıklarını açıklar.
  Reflü, gastrit, ülser, hemoroit , kabızlık, ishal örnekleri verilir.
• 3. Sindirim sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  a. Fiziksel etkinliklerin sindirim sisteminin sağlığına olumlu etkisi belirtilir.
  
  b. Tüketilen besinlerin temizliği, lif açısından zengin gıdalarla doğal beslenmenin önemi vurgulanır.
  
  c. Asitli içecekler tüketilmesinin ve fast-food beslenmenin sindirim sistemi üzerindeki etkilerinin tartışılması sağlanır.
  
  ç. Antibiyotik kullanımının bağırsak florasına etkileri ve bilinçsiz antibiyotik kullanımının zararları belirtilir.

4. Konu: Dolaşım Sistemleri

• 1. Kalp, kan ve damarların yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Kan doku açıklanır.
  
  b. Dolaşım sistemi işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  c. Kalbin çalışmasına etki eden faktörler (adrenalin, tiroksin, kafein, tein, asetilkolin, vagus siniri) üzerinde durulur.
  
  ç. Alyuvar, akyuvar ve kan pulcukları üzerinde durulur. Akyuvar çeşitleri B ve T lenfositleri ile sınırlandırılır.
  
  d. Kan grupları üzerinde durulur. Kan nakillerinde kendi grubundan kan alıp vermenin gerekliliği vurgulanır. Kan nakillerinde genel alıcı ve genel verici kavramları kullanılmaz.
  
  e. Öğrencilerin kan ve kemik iliği bağışının önemi ile ilgili farkındalık oluşturmaya yönelik çalışma (broşür, kamu spotu, anket vb.) yapmaları sağlanır.
  
  f. Konunun işlenişi sırasında model ve analojilerden yararlanılır.
  
  g. İbn Nefs’in dolaşımla ilgili görüşleri vurgulanır.
• 2. Lenf dolaşımını açıklar.
  a. Lenf dolaşımı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Lenf dolaşımı kan dolaşımı ile ilişkilendirilerek ele alınır.
  
  c. Ödem oluşumu üzerinde durulur.
  
  ç. Lenf dolaşımının bağışıklık ile ilişkisi açıklanır.
• 3. Dolaşım sistemi rahatsızlıklarını açıklar.
  Kalp krizi, damar tıkanıklığı, yüksek tansiyon, varis, kangren, anemi ve lösemi hastalıkları üzerinde durulur.
• 4. Dolaşım sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  
• 5. Bağışıklık çeşitlerini ve vücudun doğal savunma mekanizmalarını açıklar.
  a. Hastalık yapan organizmalar ve yabancı maddelere karşı deri, tükürük, mide öz suyu, mukus ve gözyaşının vücut savunmasındaki rolleri örneklendirilir.
  
  b. Enfeksiyon ve alerji gibi durumların bağışıklık ile ilişkisi örnekler üzerinden açıklanır.
  
  c. İmmünoglobulinler verilmez.
  
  ç. Aşılanmanın önemi üzerinde durulur. Bazı aşıların zaman içerisinde değiştirilmesinin nedenleri araştırılır.
  
  d. Hastalık yapan organizmaların genetik yapılarının hızlı değişimi nedeniyle insan sağlığına sürekli bir tehdit oluşturduğu vurgulanır.

5. Konu: Solunum Sistemi

• 1. Solunum sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Solunum sisteminin yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Soluk alıp verme mekanizması şema üzerinde açıklanır.
• 2. Alveollerden dokulara ve dokulardan alveollere gaz taşınmasını açıklar.
  
• 3. Solunum sistemi hastalıklarına örnekler verir.
  KOAH, astım, verem, akciğer ve gırtlak kanseri, zatürre hastalıkları belirtilir.
• 4. Solunum sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  Yaygın olarak görülen mesleki solunum sistemi hastalıklarından korunmak için iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınabilecek önlemlerin araştırılması ve elde edilen bilgilerin paylaşılması sağlanır.

6. Konu: Üriner Sistem

• 1. Üriner sistemin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Üriner sistemin yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Böbreğin alyuvar üretimine etkisi üzerinde durulur.
  
  c. Böbrek diseksiyonu ile böbreğin yapısının incelenmesi sağlanır.
• 2. Homeostasinin sağlanmasında böbreklerin rolünü belirtir.
  
• 3. Üriner Sistem rahatsızlıklarına örnekler verir.
  a. Böbrek taşı, böbrek yetmezliği, idrar yolu enfeksiyonu belirtilir.
  
  b. Diyaliz kısaca açıklanarak, diyalize bağımlı hastaların yaşadıkları problemler ve böbrek bağışının önemi vurgulanır.
• 4. Üriner sistemin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  

7. Konu: Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim

• 1. Üreme sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
  a. Dişi ve erkek üreme sisteminin yapısı işlenirken görsel ögeler, grafik düzenleyiciler, e-öğrenme nesnesi ve uygulamalarından yararlanılır.
  
  b. Menstrual döngüyü düzenleyen hormonlarla ilgili grafiklere yer verilir.
  
  c. In vitro fertilizasyon yöntemleri kısaca açıklanır.
• 2. Üreme sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
  
• 3. İnsanda embriyonik gelişim sürecini açıklar.
  a. Embriyonik tabakalardan meydana gelen organlar verilmez.
  
  b. Hamilelikte bebeğin gelişimini olumsuz etkileyen faktörler (antibiyotik dahil erken hamilelik döneminde ilaç kullanımı, yoğun stres, folik asit yetersizliği, X ışınımına maruz kalma) belirtilir.
  
  c. Hamileliğin izlenmesinin bebeğin ve annenin sağlığı açısından önemi vurgulanır.

11. Sınıf 2. Ünite: Komünite ve Popülasyon Ekolojisi

1. Konu: Komünite Ekolojisi

• 1. Komünitenin yapısına etki eden faktörleri açıklar.
  Komünitelerin içerdiği biyolojik çeşitliliğin karasal ekosistemlerde enlem, sucul ekosistemlerde ise suyun derinliği ve suyun kirliliği ile ilişkili olduğu vurgulanır.
• 2. Komünitede tür içi ve türler arasındaki rekabeti örneklerle açıklar.
  Komünitelerde av-avcı ilişkisi vurgulanır.
• 3. Komünitede türler arasında simbiyotik ilişkileri örneklerle açıklar.
  Parazitlik ve mutualizm insan sağlığı ile ilişkilendirilir (bit, pire, kene, tenya, bağırsak florası).
• 4. Komünitelerdeki süksesyonu örneklerle açıklar.
  Süksesyonun evrelerine girilmez.

2. Konu: Popülasyon Ekolojisi

• 1. Popülasyon dinamiğine etki eden faktörleri analiz eder.
  a. İnsan yaş piramitleri üzerinde durulur.
  
  b. Popülasyon büyümesine ilişkin farklı büyüme eğrileri (S ve J) çizilir.
  
  c. Dünyada ve ülkemizde nüfus değişiminin grafikler üzerinden analiz edilmesi ve olası sonuçlarının tartışılması sağlanır.